We hebben er de afgelopen jaren een gewoonte van gemaakt om in de dagen tussen Kerst en Oud en Nieuw terug te kijken op het afgelopen jaar en nog eens samen te vatten wat er allemaal gebeurd is. 2021 gaat zonder twijfel de boeken in als een bijzonder jaar waarin de basis gelegd werd voor ingrijpende veranderingen in de Nederlandse en internationale optiekwereld. Dankzij overnames en fusies ontstaan er steeds meer grote en invloedrijke spelers terwijl die groepsvorming tegelijkertijd kansen biedt aan echte zelfstandigen met een duidelijk onderscheidende uitstraling en visie. Laten we beginnen bij de Nederlandse retail.
EssilorLuxottica en GrandVision
Na jarenlange schermutselingen, rechtzaken en arbitrages was het halverwege het jaar dan plotseling toch zover. EssilorLuxottica nam GrandVision over en is sindsdien de grootste opticien van Nederland met zo’n 500 winkels (Pearle, de overgebleven 120 Eyewish winkels die nog een nieuwe naam moeten krijgen, Sunglass Hut, Ray-Ban stores en zelfs een Oliver Peoples winkel in de PC Hooftstraat). En met daarnaast een dominante positie online als eigenaar van Charlie Temple en grootaandeelhouder van Mister Spex. We hebben er nog niet veel van gemerkt maar dat zal zeker nog komen.
Nieuwe speler in de Nederlandse optiek
Net voor het einde van het jaar werd bekend dat de 142 Eyewish winkels die van de mededingingsautoriteit verkocht moesten worden, naar de Oostenrijkse Michael Pachleitner Group gaan. Dat bedrijf levert wereldwijd een keur aan relatief onbekende brillenmerken en is sinds een paar jaar eigenaar van de Duits/Deense keten Hallmann dat sinds de overname door MPG zeer snel gegroeid is en de ene na de andere winkel opent. Met deze 142 Eyewish winkels + ook nog eens 35 GrandOptical zaken in België verdrievoudigt de groep in 1 keer het totaal aantal winkels.
Marcel Norbart terug op het toneel
Pikant detail is dat voormalig Pearle directeur Marcel Norbart bij de expansie van MPG betrokken is en dus zijn rentree in de Nederlandse optiek maakt. De afgelopen jaren was hij nu en dan in het nieuws als eigenaar van de Amsterdamse club Abe die na verschillende incidenten op last van de gemeente de deuren moest sluiten. Recent nog deed Norbart daarover zijn beklag in de podcast Het Onderzoeksbureau van WNL waarin hij uiteenzette hoe het beleid van de overheid criminelen helpt en ondernemers onterecht in een kwaad daglicht stelt. De club is al geruime tijd geleden verkocht en blijkbaar kruipt het (optiek)bloed toch waar het niet gaan kan en is hij weer terug in een positie waarin hij zeker weer een belangrijke rol in de Nederlandse optiek kan gaan spelen. Navraag leert dat de Eyewish opticiens en franchisers er in ieder geval alle vertrouwen in hebben.
De Eyecare Groep
Ze waren er jarenlang mee bezig en op de Silmo gonsde het van de geruchten die kort daarna bevestigd werden. De eigenaren van Saton Optiek, Van der Leeuw Optiek, Iris Optiek, Eyecare, de Briljant Optiek Groep, de Verhoeven Optiek Groep, City Lens en City Bril en Bril-in-Mode verkochten hun winkels in een klap aan een Britse investeringsmaatschappij met vooral Nederlandse geldschieters en vormden zo een grote nieuwe partij die zich in het persbericht profileerde als de grootste luxe groep in de markt. In de praktijk gaat het om een nogal gemêleerde groep winkels variërend van grootstedelijke trendsetters tot dorpse local heroes en zal het nog een hele klus worden om voor al die zaken samen 1 gezamenlijke uitstraling en marketingstrategie te ontwerpen. Vooralsnog opereren ze ieder voor zich maar om aan de voor- en achterkant te profiteren van de voordelen van zo veel winkels, zal dat zeker niet zo blijven. De ambities zijn groot en de wens om verder te groeien is nadrukkelijk uitgesproken.
De Oogwereld Groep
Ook de Oogwereld Groep is eigendom van een investeringsmaatschappij en kocht ook dit jaar weer een aantal toonaangevende winkels waaronder Van Veen in Nunspeet en Torica in Rijswijk. Op de website nodigt het bedrijf andere opticiens bovendien nadrukkelijk uit hun winkel eveneens te verkopen. Ook Oogwereld profileert zich in het midden en hoge segment van de markt en de winkels opereren lokaal als zelfstandigen. Achter de schermen profiteert het natuurlijk van de schaalgrootte.
Clear Vision
Inmiddels is er nog een derde groep actief op de Nederlandse markt. In Clear Vision participeren Optitrade, Diederik van der Heijden van Optiek van Wely in Roosendaal, Raymond Heunen van Heunen Opticiens in Beek, Tjalle Storij-Hoekstra van Ophof Optiek in Hengelo en Jasper van IJssel van Loyalty Lab. Ook Clear Vision wil winkels kopen maar met het doel ze gefaseerd of in 1 keer weer door te verkopen zodra ze conform de inzichten van de founders beter presteren en bijvoorbeeld 1 of meerdere van de medewerkers er klaar voor zijn om de winkel over te nemen. Zo faciliteren ze als het ware dat winkels zelfstandig blijven en bieden ze eigenaren de mogelijkheid te verkopen met het vooruitzicht dat de winkel later zelfstandig doorgezet wordt. Het is een concept waarover al eerder nagedacht werd omdat de weigerachtige houding van banken om overnames door bijvoorbeeld medewerkers of andere minder kapitaalkrachtige personen mogelijk te maken er anders toe zou leiden dat winkels als gevolg van bijvoorbeeld vergrijzing de deuren moeten sluiten of noodgedwongen aan investeringsmaatschappijen verkocht worden. Omdat de founders ervan overtuigd zijn dat ze de bedrijfsvoering in de tijd tussen aankoop en verkoop kunnen professionaliseren en omzet en winst kunnen verbeteren en daarop de uiteindelijke verkoopprijs kunnen aanpassen, verdienen ze ook zelf aan de transacties en is er dus sprake van win-win. Gezien het concept zullen deze winkels niet samen opereren maar 100% als zelfstandige zaken blijven bestaan.
Nieuwe retail piramide
De bekende retail piramide voor optiekzaken ziet er dus vanaf dit jaar een beetje anders uit en dan laten we alle online aanbieders en de brand stores (zoals Ray-Ban en bijvoorbeeld Moscot en de Sunglass Hut winkels) nog even buiten beschouwing.
Waar de grenzen tussen discount, laag segment, midden segment en hoog segment getrokken zullen moeten worden, zal de tijd gaan leren. Daarin spelen in de optiek uiteraard zaken als het monturen/zonnebrillen, brillenglazen en contactlenzen portfolio een belangrijke rol maar ook het aanbod van professionele oogzorg door gediplomeerde en ervaren optometristen, contactlensspecialisten en opticiens.
*Eyecare groep:
